UTALENTOWANY CZŁOWIEK

Jest człowiekiem utalentowa­nym o Skłonnościach artystowskich, o szlachet­nej powierzchowności (nie pozbawiony zresztą tej wyrafinowanej szlachetności właściwej szu­lerom). W sztuce dwudziestowiecznej sympatie dla bohatera, który tak nisko upadł moralnie można było żywić jedynie, obciążając odpowie­dzialnością za jego zachowanie nie jego same­go, lecz warunki społeczne. Pewną sugestię podobnego rozwiązania zawiera też omawiany film: nieprzypadkowo najbardziej zdecydowa­nie potępia Bertona młoda seniora Fassio — szlachetna patriotka, której mąż stał się ofiarą gestapo, a zarazem arystokratka, która nigdy nie zaznała troski o chleb powszedni i dla któ­rej filiżanka prawdziwej kawy — jaką z dumą proponuje jej Bertone — jest obrzydliwą lurą. Zdając sobie sprawę, jak bluźniercze jest to zestawienie ich obojga, odbiorca czuje dosko­nale, że szlachetny charakter tej kobiety nigdy nie został poddany poniżającym próbom, które dla Bertona stanowiły warunek codziennej egzystencji.