UNIWERSALNY MODEL

Najbardziej powszechny jest wypadek kiedy nośnikiem metafunkcji kultu­rowych staje się jakiś przekaz artystyczny lub jakiś artystyczny język, na przykład poezja malarstwo, muzyka, teatr. Następuje wówczas wzmozona agresja tego rodzaju sztuk wszystkich sferach życia kulturalnego (a zwła­szcza artystycznego). Sama zaś owa sztuka wy­stępuje w funkcji podwójnej – jako sztuka w szeregu innych sztuk oraz jako iniwersalny model roznorakich modeli kulturowych I wreszcie funkcja metakulturowa’ może sie realizować z pomocą metajęzyków nauki. Chciałbym jednak przestrzec przed utożsamaniem tych trzech możliwości typologicz­nych z rzeczywistym procesem historii kultu­ry, a także przed przypisywaniem im waloru trzech stadiów w rozwoju mechanizmów meta­językowych o jakiejś rzeczywistej chronologii.