SŁOWO GRAFICZNE

Słowo graficzne nie zanika z chwilą odkry­cia dźwięku: zachowało się ono na taśmie dźwiękowej choćby w postaci tytułu i listy wy­konawców. Obecnie obserwuje się nawet pew­ną ekwiwalencję między napisem (słowem graficznym) a wypowiedzią spikera, wypowie­dzią pozaekranową lub inymi odmianami wy­powiedzi nie związanych z mówieniem bohate­rów (między innymi mowa wewnętrzna). Tak na przykład motta lub wprowadzające teksty odautorskie, które również w filmach dźwięko­wych podawane były w postaci napisów, od pewnego czasu przybierają postać pozaekranowej wypowiedzi spikera. Jednocześnie można wskazać i takie wypadki, kiedy to monolog we­wnętrzny przekazują napisy umieszczane bez­pośrednio na ekranie — na wzór napisów do filmów obcojęzycznych. Tak na przykład w filmie Jean-Luc Godarda Kobieta zamężna (1965) skomplikowany splot znaków słownych i przedstawiających dobrze ilustruje między innymi taki oto moment: siedząca w kawiarni bohaterka filmu słucha przypadkowej rozmo­wy dwóch nieznajomych dziewczyn (jest ona filmowana poprzez stolik), ale podczas gdy roz­mowę tę podano w formie dźwiękowej, myśli bohaterki oddają napisy rzucone bezpośrednio na obraz.