ROZRÓŻNIENIE W KADRZE

Rozróżniając w kadrze kategorie obiektu i modusu, będziemy od tej pory zawsze mieli na uwadze ich względność oraz zdolność do wza­jemnej wymiany w przekazie artystycznym. Rozpatrzmy to najpierw na przykładzie po­jedynczej fotografii. Jej odpowiednikiem na taśmie filmowej będzie klatka. Otóż już tutaj napotykamy kompozycję. Obiekty wchodzą we wzajemne stosunki wytwarzając pewną rela­cję znaczącą, której semantyka nie sprowadza się do mechanicznej sumy znaczeń poszczegól­nych obiektów. W tym sensie Sergiej Eisenstein mówił o kompozycji kadru jako o montażu. Najczęściej spotykamy się z rozmaitymi obiek­tami zestawionymi w jednym modusie, co właś­nie czyni z niego aktywnego nosiciela znaczeń. Tak na niektórych płótnach malarskich oświet­lenie staje się elementem bardziej znaczącym niż wyobrażenie przedmiotów. Wyodrębniając modusy, wiążące ze sobą figury i rzeczy we­wnątrz klatki filmowej lub przeciwstawiające je sobie, można uzyskać charakterystyki naj­bardziej ważkich znaczeniowo elementów teks­tu.