POWTÓRZENIE

Jest to powtórzenie. Kilkakrotne pokazanie te­go samego przedmiotu na ekranie stwarza pe­wien szereg rytmiczny — i znak przedmiotu zaczyna się odrywać od oznaczanego przedmio­tu. Jeśli naturalna forma przedmiotu jest ukie­runkowana lub nacechowana pod kątem „za­mknięty — otwarty”, „światło — ciemność”, wówczas powtarzalność przytłumia znaczenia materialne, a uwypukla sensy oderwane — lo­giczne lub asocjacyjne. Za przykład mogą tutaj służyć schody i ko­rytarze w filmie Zeszłego roku w Marienbadzie Alaina Resnaisa, korytarze i pokoje w Procesie <1962) Orsona Wellesa, opozycja pokoi i samo­lotów w Gładkiej skórze (1964) Francois Truffauta lub antologiczny już obraz schodów w odeskim porcie i armat w Pancerniku Potiom- kinie (1925) Siergieja Eisensteina. Powtarzające się rzeczy uzyskują w kinie „wyraz twarzy”, który może się stać bardziej znaczący niż sama rzecz.