OKREŚLENIE ISTOTY KINA

Poprzednie określenie istoty kina jako opo­wiadania za pomocą obrazów musimy obecnie uściślić: istotą kina jest synteza dwóch ten­dencji narracyjnych — przedstawiającej („ru­chome malarstwo”) i werbalnej. Słowo nie jest fakultatywną cechą opowiadania filmowego, lecz stanowi jego nieodłączny komponent. Ist­nienie filmów niemych bez napisów lub filmów dźwiękowych bez dialogów, np. Naga Wyspa (Kaneto Shindo, 1960) nie obala tej tezy, lecz potwierdza ją — w tego typu filmach widz bo­wiem odczuwa właśnie nieobecność teks­tu słownego; słowo występuje tu jako „chwyt minusowy”.Jak zobaczymy dalej, synteza znaków słow­nych i przedstawiających prowadzi do równoległego rozwoju dwóch odmian narracji filmo­wej. Obecnie jednak interesuje nas co innego wzajemne przenikanie się dwóch zasadniczo odmiennych systemów semiotycznych. Słowa zaczynają się zachowywać jak obrazy. Na przy­kład liternictwo napisów kina niemego staje się znaczącą cechą stylistyczną, a zmiana ich wielkości funkcjonuje na ogół jako znak ikoniczny zmiany siły głosu.