MOWA NIEGRAFICZNA

W filmie Andrzeja Wajdy Popiół i diament już sam ty­tuł jest cytatem z wiersza Norwida. Jego tekst występuje jednocześnie i jako wypowiedź ust­na (gdy bohater przypomina go sobie, to jest to cytat z Norwida, ale zarazem cytat z jego młodzieńczej, przedwojennej przeszłości), i jako wytarty napis na kamieniu — znowu więc ma­my przedmiot ze świata kultury, przedmiot „ze słowem”.Ale i mowa niegraficzna, dźwiękowa może być przepojona „ikonizmem”, zbliżając się mię­dzy innymi pod względem funkcji do akompa­niamentu muzycznego towarzyszącego przeka­zowi wizualnemu. Tak na przykład w gruziń­skim filmie Błaganie (reż. Tengiz Abuładze), tekst Waży Pszaweły, deklamowany to przez chór, to przez pojedynczych recytatorów two­rzy hipnotyzujący akompaniament słowny.